quả thực mài mà như vẽ, cần lắm nhưng cũng khó lắm mới mang được một vài bàn tay tinh tế tới như vậy!

Làng sơn mài Hạ Thái thuộc thị trấn Duyên Thái, thị xã Thường Tín, đô thị Hà Nội. Hiện làng có 103 hộ khiến cho nghề sơn mài, nhưng hầu như phần nhiều những mẫu sản phẩm trong khoảng đa dạng năm trở lại đây đều được sản xuất bằng chất liệu sơn mới mang quy trình phân phối được cải tiến, đổi thay rõ rệt so sở hữu trước đây.

trăn trở và nuối tiếc trước nguy cơ lụi tàn của sơn mài truyền thống, sở hữu 1 nghệ nhân làng Hạ Thái vẫn lặng lẽ giữ lại cho mình chiếc sản phẩm sơn mài truyền thống của các bậc tiền nhân để lại – đó là nghệ nhân Vũ Huy Mến. Ông tâm niệm: khiến sơn mài truyền thống trước tiên là để cho mình, sau là để bảo tàng, giữ giàng làng nghề truyền thống cho muôn đời sau.

Dựa vào hai bức hoành phi câu đối sơn son thếp vàng làm bằng sơn mài được thờ trong đình làng Hạ Thái vào năm 1780, mà chúng ta biết được lịch sử làng nghề truyền thống sơn mài Hạ Thái sở hữu trong khoảng cách đây hơn 200 năm. ban đầu, nghề sơn mài thành lập cốt yếu là để đáp ứng cho cung đình phủ chúa mang hoành phi câu đối và những thiết bị cần phải có trong đời sống sinh hoạt của gia đình quyền quý như: tráp, khay, đĩa, guốc…Sơn mài từ chỗ chỉ khiến trên tre, gỗ, giấy bồi mang dòng sơn mài vẽ, đến giờ đã vững mạnh lên đỉnh cao nhãi với những chiếc sơn mài khảm, sơn mài đồ nét, sơn mài khắc, sơn mài đắp… được sáng tạo trên nhiều chất liệu như: sừng, vỏ trứng, nhựa, gốm…, nhưng điều làm nên nét độc đáo và nổi trội của sơn mài truyền thống Hạ Thái so mang những dòng sản phẩm sơn mài khác trong nước cũng như của các nước: Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản…chính là chất liệu sơn ta.

Sơn ta được làm trong khoảng cây sơn trùng hợp chỉ sở hữu ở vùng miền núi trung du Phú Thọ. Do nhựa sơn đổi màu rất nhanh lúc gặp phải chất cất sắt, nên dụng cụ tiêu dùng để cắt nhựa sơn cũng phải chuẩn bị tỷ mỉ, đấy là dao thủy tinh, hoặc vỏ trai. hòm cất sơn cũng được khiến bằng tre, gỗ. Nhựa sơn sau lúc lấy từ cây đựng vào cỗ áo, được để nuôi ít nhất 5 – 6 tháng cho tới khi sơn chuyển hóa thành từng lớp nổi lên trên, phần nước lắng đọng xuống dưới. Sau ấy, sơn được lấy ra trộn lẫn có dầu trẩu hoặc nhựa thông và đánh bằng cách thức quấy đều, nhanh (tốc độ 60 vòng/phút) cho tới khi sơn dẻo đặc hay còn gọi là sơn chín, mất khoảng 4 ngày.

thông thường, mỗi sản phẩm truyền thống của làng sơn mài Hạ Thái được phủ từ 5 đến hơn chục lớp sơn, rồi dùng đá giáp để mài thô, đá gan gà mài mịn và rút cuộc là người thợ tiêu dùng chính đôi bàn tay của mình trâm đi, xoa lại bột than gỗ xoan rộng rãi lần cho đến khi sản phẩm dần bóng, đẹp hẳn lên.

sở hữu điểm mạnh ưa độ ẩm, mềm bóng, độ bám cao, bền, màu sắc tươi sâu thẳm, sản phẩm sơn mài truyền thống Hạ Thái luôn sở hữu chỗ đứng trang trọng trong trái tim yêu mến của du khách trong nước và quốc tế.

Chính từ khâu làm ra chất liệu sơn ta cũng như thứ tự chế tạo ra các sản phẩm sơn mài truyền thống Hạ Thái hết mực nhọc nhằn và công phu, nên sau khi nước nhà thống nhất và đặc trưng là kể từ quốc gia chuyển sang giai đoạn đổi mới, hội nhập quốc tế, cái sản phẩm truyền thống sơn mài Hạ Thái theo tháng năm cũng dần mai một. Thay vào ấy là mẫu sơn mài được sản xuất theo lối công nghiệp mang điểm tốt về thời kì khiến cho ra mỗi sản phẩm rất ngắn, những giai đoạn chế tác trở thành đơn giản và dễ làm hơn.

Sau hơn 20 năm bươn chải mưu sinh trong cơ chế thị phần bằng các loại sơn mài cải tiến,nghệ nhân Vũ Huy Mến càng thêm hiểu, thêm quý trọng chiếc sản phẩm sơn mài truyền thống, bởi chiếc chất tinh tế, hào hoa cộng vẻ đẹp tươi tỉnh, rạng ngời nhưng cũng rất sâu lắng.

Mấy năm nay, ông Mến dành tâm sức của mình truyền dạy bí quyết làm cho sơn mài theo lối cổ truyền với chất liệu sơn ta cho 8 người con và cháu, cho dù cả gia đình ông đều biết sơn mài truyền thống đã đuối sức cạnh tranh trên thị phần.

Là thành viên Hội sơn mài Hạ Thái – Duyên Thái, ông Mến được giao nhiệm vụ bảo tồn, khôi phục dòng sản phẩm sơn mài truyền thống độc đáo của làng lại cho lớp trẻ, song trong ông luôn ngay ngáy một nỗi âu lo: có thầy mà chưa tìm đâu ra trò… mang ông, khôi phục lại sơn mài truyền thống cũng chính là bảo tồn bản sắc văn hóa.